| Styczeń to niezwykle intrygująca, impresyjna i bardzo emocjonalna produkcja, autorstwa Łotysza Viestursa Kairissa. Opowiada o niepodległościowym zrywie Łotyszów w styczniu 1991. Brutalna rzeczywistość jest tłem przyspieszonego dorastania bohaterów. Twórcy poruszają wiele wątków: pierwsza miłość, przyjaźń, bunt, marzenia, sztuka, relacje syna z ojcem, życiowe wybory, śmierć, podziały wśród ludzi. Film stanowi znakomitą lekcję historii najnowszej, dostarczając wiedzy o odzyskiwaniu wolności przez republiki nadbałtyckie i rozpadzie ZSRR. Kilka scen ukazuje także momenty, w których kształtuje się społeczeństwo obywatelskie, angażujące się do wspólnych działań. Te wątki mogą być tematem lekcji historii oraz wiedzy o społeczeństwie. Mogą być również wykorzystane do wskazania podobieństw, konotacji i odniesień do aktualnej sytuacji wojennej w Ukrainie. Dodatkowo, co stanowi wielki atut filmu, historia opowiedziana jest z punktu widzenia 19-latka, dzięki czemu staje się bliska dla młodych odbiorców. Świetnie zagrany Jazis przeżywa rozterki, wchodzącego w dorosłość, wrażliwego chłopaka z artystyczną duszą, doświadcza pierwszej miłości, imprezuje z przyjaciółmi, szuka swojej drogi życiowej. Jego przeżycia mogą być pretekstem do rozmów wychowawczych o problemach wieku dojrzewania. Styczeń ma wiele tropów filmowych. Bohaterami są studenci szkoły filmowej, więc ich rozmowy toczą się często wokół postaci reżyserów, będących ich idolami i na tematy związane z procesem tworzenia filmu. Jest również dobrym tekstem do analizy filmowych środków wyrazu: mozaikowego sposobu prowadzenia narracji, roli muzyki w filmie, oddziaływania montażu. Znakomite są zdjęcia Wojciecha Staronia, zróżnicowane w zależności od tego, co jest właśnie pokazywane: chropowate, stylizowane na dokumentalne w scenach ulicznych, a poetyckie, wystylizowane w ujęciach kręconych przez Jazisa. Forma nie jest łatwa, ale tym bardziej można o niej z młodzieżą dyskutować. Film wymaga omówienia kontekstu historycznego. Jest to konieczne dla jego zrozumienia.
Film oceniało 3. ekspertów ZEF. Eksperci rekomendujący film; Elżbieta Piotrowicz, Małgorzata Stasikowska-Lis, Karol Szafraniec |
Odczuwalne jest poczucie zagrożenia w czasie rozruchów ulicznych i niebezpieczeństwa podczas interwencji wojsk sowieckich. Występują sceny przemocy, pokazane są ofiary śmiertelne i ranni demonstranci. W niektórych ujęciach pojawiają się papierosy, alkohol i seks.
Jest rok 1991 na Łotwie. Świat dziewiętnastoletniego, początkującego operatora filmowego Jazisa pogrąża się w chaosie, gdy zostaje wciągnięty w pokojowe protesty ludzi przeciwko próbie przejęcia władzy w jego kraju przez armię sowiecką. Film to autobiograficzne spojrzenie na przewroty polityczne na początku lat 90., które zmieniły życie mieszkańców byłego Związku Sowieckiego. Jazis i jego przyjaciele - Anna i Zeps - są ambitnymi filmowcami, próbującymi realizować swoje marzenia o kręceniu filmów, gdy upadek systemu politycznego w regionie pogrąża ich plany, więzy rodzinne i przyjaźń. Ich doświadczenie i uczestnictwo w pokojowym oporze staje się decydującym momentem ich dorastania.
Film zadedykowano wszystkim filmowcom, którzy zginęli, dokumentując historię.
